Wypuklina a przepuklina – różnice

W wyniku urazów lub przeciążeń może wystąpić schorzenie kręgosłupa związane z krążkiem międzykręgowym, któremu towarzyszy ból i dyskomfort. Może to być przepuklina i wypuklina. Czym się różnią wypuklina a przepuklina, jakie mają objawy i jak je leczyć?

Co to jest krążek międzykręgowy?

Krążek międzykręgowy potocznie jest nazywany dyskiem, ze względu na swój kształt. Jego zadania to przenoszenie obciążeń i amortyzowanie kręgosłupa. Krążek zbudowany jest z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego. W przypadku nadmiernego obciążenia dysk traci wodę, a w rezultacie zmniejsza się jego elastyczność i odporność na uszkodzenia.

Czym jest wypuklina?

Wypuklina krążka międzykręgowego występuje, jeżeli pierścień włóknisty ulega osłabieniu. Zaczyna się on rozpłaszczać, a wysokość dysku zmniejsza się, natomiast jego średnica zwiększa się. Taka wypuklina może naciskać na korzenie nerwowe i powodować ból promieniujący do nogi, czyli rwę kulszową. Pierwsze objawy bólowe mogą pojawić się później, ponieważ zewnętrzna struktura krążka pozostaje nienaruszona.

Czym jest przepuklina?

Przepuklina krążka międzykręgowego powstaje wskutek pęknięcia zewnętrznej części dysku, czyli pierścienia włóknistego. Znajdujące się wewnątrz jądro miażdżyste może ulec wyciśnięciu.

Wokół przepukliny powstaje stan zapalny i ucisk na korzeń nerwowy. Powoduje to również silny ból promieniujący do nogi.

Przepuklina stanowi poważniejszy problem, ponieważ zarówno zewnętrzna, jak i wewnętrzna struktura krążka międzykręgowego ulegają uszkodzeniu.

Jakie są przyczyny wypukliny i przepukliny?

Wypuklina i przepuklina pojawiają się zwykle w wyniku urazów kręgosłupa, przeciążeń czy długotrwałego utrzymywania nieprawidłowej postawy ciała. Czynnikami ryzyka są z kolei: predyspozycje genetyczne, otyłość, wiek, wady postawy czy brak aktywności fizycznej.

Jakie są objawy wypukliny, a jakie przepukliny?

Do najczęstszych objawów wypukliny należą: ból, wzmożone napięcie mięśni, ograniczenie sprawności ruchowej, drętwienie i mrowienie, rwa kulszowa lub barkowa, zaburzenia czucia w kończynach oraz zanik mięśni.

W przypadku przepukliny objawy często są uzależnione od konkretnego rodzaju schorzenia. Zwykle jednak pierwszym symptomem jest ból w okolicy uwypuklenia, który nasila się po wysiłku fizycznym. Może pojawić się również wyczuwalny i widoczny guz. Czasami objawami są także: obrzęk, wymioty, nudności czy gorączka.

Jak leczyć wypuklinę i przepuklinę?

Wypuklina lub przepuklina nieleczone mogą stać się jeszcze poważniejszym problemem. Konieczne jest więc udanie się do lekarza, który przeprowadzi dokładny wywiad medyczny i zbada pacjenta. Często tego typu diagnozę można postawić już po pierwszej wizycie.

W przypadku wypukliny przeważnie stosuje się środki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także zabiegi oraz rehabilitację. Czasami jest jednak konieczne leczenie operacyjne. Przepuklinę leczy się za pomocą operacji.

W niektórych przypadkach możliwe jest leczenie wypukliny i przepukliny za pomocą zastrzyków nadtwardówkowych. Działają one bezpośrednio na przyczynę bólu w kręgosłupie, czyli ucisk i zapalenie korzenia nerwowego. Jest to skuteczna metoda, która pozwala dotrzeć bezpośrednio w miejsce zapalenia i powoduje jego szybkie wygaszenie.

Oczywiście, najlepszą metodą jest zapobieganie wystąpieniu schorzeń. Uniwersalne porady to wprowadzenie zdrowej diety, aktywności fizycznej, a także unikanie używek. W przypadku osób, które są w grupie ryzyka, nie jest zalecana jednak zbyt intensywna aktywność fizyczna.

Najczęściej zadawane pytania

Czy wypuklina jest groźna?

Wypuklina to łagodna forma zwyrodnienia tarczy międzykręgowej kręgosłupa. Nie zawsze powoduje ona dolegliwości bólowe, jednak brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do pojawienia się przepukliny krążka międzykręgowego, czyli poważniejszej dolegliwości.

Czy wypuklina może się cofnąć?

W wielu przypadkach wypuklina może się cofnąć, a nawet całkowicie się wchłonąć. Dzieje się tak dlatego, że zawiera ona w sobie dużo wody. Z czasem woda przenika do sąsiednich tkanek, a objętość zmiany zaczyna maleć. W rezultacie niewielka wypuklina przestaje uciskać nerw korzeniowy, a dolegliwości ustępują. Do takiej sytuacji dochodzi przeważnie w ciągu dwóch pierwszych miesięcy.

Jak wyleczyć wypuklinę?

Wypuklinę można leczyć zachowawczo lub operacyjnie. W pierwszym przypadku polega to na przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz stosowaniu zabiegów, takich jak laseroterapia lub elektroterapia. W wielu przypadkach skuteczne są także zastrzyki nadtwardówkowe, które zmniejszają zapalenie. Ponadto ważne jest, aby wprowadzić aktywność fizyczną dopasowaną do potrzeb oraz specjalistyczne ćwiczenia mające na celu przywrócenie równowagi nerwowo-mięśniowej.

Bibliografia

1. Krämer, Choroby krążka międzykręgowego, Elsevier Health Sciences, 2013
2. Hanus-Atras, J. Iłżecka, Bóle kręgosłupa–przyczyny, postępowanie, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2010, 16(3), 315
3. G. Chang, S. Shymon, A. J. Powell, Natural resolution of a herniated lumbar disc. BMJ Case Rep., 2013